İnşa edildiği yılların ardından pek çok nitelikli projeye ilham kaynağı olan Münih Olimpiyat Stadyumu yalnızca tasarımsal anlamda değil politik, kültürel ve teknolojik bağlamıyla da modern mimarlık tarihinin en etkileyici yapılarından biri. Hafif strüktür teknolojisinde bir dönüm noktası olarak görülen stadyum, günümüzde bile “gelecekten gelmiş gibi” görünen tasarımıyla dikkat çekiyor.
Münih Olimpiyat Stadı, 1972 Yaz Olimpiyatları için inşa edilmiş, modern mimarlık tarihinin önemli yapılarından biri... Stat Alman Mimar ve Yapı Mühendisi Frei Otto, Günter Behnisch ve ekibi tarafından tasarlanmış. Özellikle Nazi dönemindeki (1936) olimpiyatlara ev sahipliği yapan Berlin Olimpiyat Stadyumu’nun ağır, anıtsal Nazi mimarisine karşılık Münih Stadyumu’nun barışçıl, şeffaf, hafif, demokratik ve özgürlükçü fikirleri yansıtması amaçlanmış. “Kapalı değil, açık bir Almanya” mesajı verilen Münih Olimpiyat Stadı, bu anlamda yalnızca tasarımsal anlamda değil politik, kültürel ve teknolojik bağlamıyla da dikkat çekiyor.
Çatı, peyzaj örtüsü gibi düşünülmüş
Mimar Frei Otto ve Günter Behnisch’in vizyonu “Doğa ile bütünleşen hafif yapılar” olduğundan bu kapsamda stadın çatı formu da Alpler’in dalgalı siluetini ve bulutları andıran yüzeyleri taklit ediyor. Stadın çatısı, tribünlerle birlikte çevredeki spor alanlarını da kapsayan devasa bir peyzaj örtüsü gibi düşünülmüş.
Devrim niteliğinde
Frei Otto’nun hafif yapılar üzerine yaptığı araştırmaların çoğu, 60 yıldan uzun bir süredir ilk kez önerdiği zamanki kadar güncelliğini koruyor ve çalışmaları bugün de mimar ve mühendislere ışık tutmaya devam ediyor. Stadyum, spor salonu ve yüzme havuzlarını kapsayan Münih Olimpiyat Parkı (Olympiapark) kompleksi içinde yer alıyor. Çatı sistemi, devasa çelik kablolar üzerine gerilen pleksiglas panellerden oluşan yapının inşaatı 1968’de başlamış ve 1972’deki olimpiyatlara yetiştirilmiş. O dönem için devrim niteliğindeki bu kablo-çadır sistemleri, sonraki yıllarda pek çok stadyum projesine de ilham kaynağı olmuş.
Gelecekten gelmiş gibi
Modern mimarlıkta ve hafif strüktür teknolojisinde bir dönüm noktası olarak görülen stadyum, günümüzde bile “gelecekten gelmiş gibi” görünen tasarımıyla ikonik özelliklere sahip. İnşaat mühendisliği açısından öncü membran ve kablo germe sistemleri ile hafif yapıların gelişmesine yol açan Münih Olimpiyat Stadı’nın yapım sürecinde ciddi yenilikler gerçekleştirilmiş. İnşaatta yaklaşık 5 bin işçi çalışmış. 1972 Yaz Olimpiyatları’nın açılış ve kapanış törenlerinin yapıldığı Münih Olimpiyat Stadyumu ayrıca futbol için uzun süre Bayern Münih ve 1860 Münih kulüplerine ev sahipliği yapmış. 1974 FIFA Dünya Kupası ve 1988 Avrupa Futbol Şampiyonası’na da sahne olan Stadın, Münih’teki Allianz Arena’nın açılmasıyla (2005) futbol için kullanımı sona ermiş; günümüzde ise konserler, etkinlikler ve bazı spor organizasyonları için kullanılmaya devam ediyor.
Taşıyıcı elemanlar dev çelik direkler
Stadın üstünde hafif, şeffaf ve çadır benzeri bir örtü yaratmanın amaçlandığı projede yaklaşık 75 metre yüksekliğe ulaşan çelik direklere bağlanan kalın çelik kabloların üzerine örümcek ağı benzeri ince taşıyıcı kablolar gerilmiş. Kabloların üzerine şeffaf paneller yerleştirilmiş. Bu sistem sayesinde çatı, yaklaşık 75 bin m² gibi dev bir alanı örtüyor. Çatının kabloları, hesaplı bir şekilde ön gerilmeye alınmış ve bu sayede rüzgâr ve kar yüklerine dayanıklı hale getirilmiş. Geleneksel betonarme ya da çelik kirişli stadyum çatılarının aksine bu sistem çok oldukça hafif. Çatının ana taşıyıcı elemanları olan çelik direklerin çapları 1,5 metreye kadar çıkabiliyor. Bazıları doğrudan zemine sabitlenmiş, bazıları da eğik biçimde konumlandırılmış.
Çatı formunu bulmak için sabun köpüğü deneyleri yapılmış
Çatının örtü malzemesi ise akrilik cam (Pleksiglas) panel. Şeffaf ve hafif olmaları nedeniyle tercih edilmişler. Paneller, çelik kabloların üzerine oturtulmuş ve özel bağlantı elemanlarıyla sabitlenmiş. Güneş ışığını geçiriyor ama yağmur ve rüzgâra karşı koruma sağlıyor. Frei Otto, çatı formunu bulmak için sabun köpüğü deneyleri yapmış. Bir tel çerçeveyi suya ve sabuna batırıp çıkardığında oluşan ince zar, minimum yüzey alanına sahip en dengeli formu göstermiş. Bu formlar daha sonra kablo sistemine aktarılmış. Sonuç itibariyle stadyumun çatı yüzeyi dalgalı, organik ve doğal görünüyor.
Çatı yerde “örülmüş”
Çatının rüzgâr, kar ve titreşim yüklerini taşıması çok zorlu bir mühendislik sorunu olmuş. O dönemin bilgisayarları kullanılarak Stuttgart Üniversitesi’nde özel programlar geliştirilmiş. Kabloların ön gerilmesi (pre-stressing) sayesinde sistem stabil hale getirilmiş. Çatı, yerde adeta bir ağ gibi örülmüş ve daha sonra vinçlerle yukarı çekilip çelik direklere bağlanmış. Bu yöntem, böylesine büyük bir ölçekte ilk defa uygulanmış.
Gün ışığını geçiriyor, gece ise dramatik bir etki oluşturuyor
Hafif strüktür alanında devrim yaratan ve birçok havalimanı ile stadyuma öncülük eden çatı, seyircilerin bulunduğu ana tribünleri örtecek şekilde planlanmış, orta saha kısmı ise açık bırakılmış. Çelik kablolar ve şeffaf panellerin kombinasyonu sayesindehafif, adeta uçan bir çatıetkisi yaratılıyor. Gün ışığını geçirerek doğal aydınlatma sağlıyor, gece ise ışıklarla dramatik bir etki oluşturuyor. Çatı ile zemindeki peyzaj arasında keskin bir sınır yok; bu sayede mimari, doğa ile yapay olan arasında birsüreklilikhissi uyandırıyor.
Münih’in kültürel kimliğinin bir parçası
Yüzyılın modern mimarisinin en ikonik yapılarından biri olan ve High-Tech Architecture(Yüksek Teknoloji Mimarisi) akımının öncülerinden sayılan Münih Stadyumu yalnızca spor değil, konserler, etkinlikler ve kitlesel buluşmalar için de şehrin simgesi olmuş. Bugün Allianz Arena futbolun merkezi kabul edilse de Olimpiyat Stadyumu hala Münih’inkültürel kimliğininönemli bir parçası olmaya devam ediyor.
İnşa süreci, tarafların yoğun iş birliğini zorunlu kılmış
İleri bir mimariye sahip olan yapının inşa sürecinde, teknolojinin yetersizliği ve kısa teslim tarihi gibi unsurlar da yatırımcı, mimar, mühendis ve tedarikçilerin teknik anlamda yoğun bir iş birliği yapmasını gerektirmiş ve bu sayede özellikle sonlu elemanlar yönteminde olduğu gibi söz konusu mimarinin gerçekleştirilmesine olanak sağlamanın yanı sıra serbest biçimli mimarinin gelecekteki gelişiminin temeli olabilecek sonuçlara da ulaşılmış.
ŞANTİYE®
Daha iyi yapılar için...
4 Ekim 2025
Türkiye'nin en ESKİ ve en çok ZİYARET EDİLEN şantiyesi: ŞANTİYE®...
İnşaata dair "KAYDADEĞER" ne varsa... 1988'den bu yana...
Şantiye®nin ürettiği, derlediği ve yayınladığı içeriklerde öncelik “KAMUSAL YARAR”dır...
Ve yayınlanan içeriğin “ÖZEL” olmasına özen gösterilir...
BASILI DERGİ + E-DERGİ + SANTİYE.COM.TR + SOSYAL MEDYA + DİJİTAL PLATFORMLAR...
İnşaat sektörünün buluşma noktası Şantiye®, “Güven”i temsil eden “Basılı bir Yayın” olma özelliğinin yanı sıra yenilenen web sitesi, Turkcell Dergilik ve Türk Telekom E-Dergi gibi mobil uygulamalardaki varlığı, 42 bin E-Bülten abonesi ve 100 bin sosyal medya takipçisi-bağlantısıyla inşaat sektörünün en önemli iletişim platformlarından biri olmaya her ortamda devam ediyor... 1988'den bu yana...
Şantiye® ayrıca yapı sektörüne "Şantiye'nin Yıldızı Ödülü", "Yılın Yeşil Yapı Malzemesi / Teknolojisi Ödülü" ve "Şantiyeden Kareler Fotoğraf Yarışması" gibi farklı organizasyonlarla da katkı sunuyor.
Şantiye®nin son sayısı da dahil 1988 yılından bugüne kadar yayınlanan TÜM SAYILARINA E-Dergi olarak göz atmak için lütfen tıklayın...
Şantiye®, başta ABONELERİ olmak üzere 2020-2025 yıllarında ilan veren firmalar ABS Yapı, Akyapı, Alumil, Anadolu Motor (Honda), Alkur, Ak-İzo, Altensis, Arbiogaz, Aremas, Arfen, Artus, Assan Panel, Asteknik, Atos, Batıçim, Baumit, Bentley Systems / Seequent, Betek, Betonblock, Borusan CAT, Bosch Termoteknik, Bostik, BTM, Buderus, Bureau Veritas, Chryso, Çimsa, Çuhadaroğlu, Çukurova Isı, Deutsche Messe, Duyar Vana, DYO, Efectis ERA, Ekomaxi, Elkon, Emülzer, Eryap, Filli Boya, Fixa, Fullboard, Form Endüstri Ürünleri, Form Endüstri Tesisleri, Form MHI (Mitsubishi Heavy Industries) Klima, Garanti Leasing, GF Hakan Plastik, Gökçe Brülör, Grundfos, Hannover Fairs, Hilti, IQ Alüminyum (by Deceuninck), İNKA, İntek, İpragaz, İstanbul Teknik, İzocam, İzoser, Kalekim, Knauf, Knauf Insulation, Komatsu, Köster, Kuzu Grup, LG, Marubeni, Masdaf, Master Builders Solutions, MBI Braas, Meiller Kipper (Doğuş Otomotiv), Messe Frankfurt, Messe München/Agora Tur., Mekon, Mitsubishi Chemical, Molecor, Nalburdayim.com, NETCAD, Nexans, ODE, Ökotek, Özler Kalıp, Özpor, Panasonic, PERI, Pimakina, Polyfibers, Polyfin, Prefabrik Yapı / Hekim Holding, Prometeon, Ravago, Rehau, Saint Gobain Türkiye, Samsung, Saray Alüminyum, Schüco, Selena (Tytan), Sentez Mekanik, Serge Ferrari, Shell, Siemens, Sistem İnşaat, Soudal, Sika, Şişecam, Temsa, TMS, Tekno Yapı, Türk Ytong, Tremco illbruck, Vaillant, Vekon, Viessmann, Wermut, Wielton, Wilo, Winsa, XCMG, Xylem ve ZF'nin değerli katkılarıyla hazırlanmaktadır.
ABONE OLMAK İÇİN
Bir yıllık abonelik bedelimiz olan 2.100 TL (6 Sayı, KDV Dahil)'yi TR70 0001 0008 5291 9602 1550 01 IBAN no’lu hesabımıza (Ekosistem Medya) yatırıp; ardından dekontu, açık adresinizi ve fatura bilgilerinizi (şahıs ise TC kimlik no; firma ise vergi dairesi-numarası) santiye@santiye.com.tr adresine e-posta veya 0532 516 03 29 no’lu telefona WhatsApp / SMS aracılığıyla ulaştırabilirsiniz.
