Her proje özeldir ve benzersizdir... Fakat "proje yaşam döngüsü" tüm projelerde ortaktır.

Yazan: M. Safa Orakçı / Üçgem Mekanik A. Ş.

Proje yönetiminde kabul gören ve günümüzde uygulanan iki farklı metodoloji vardır. Bunlar "waterfall / şelale" ve "scrum / çevik" yaklaşımlarıdır. Projenin büyüklüğüne, sektöre ve bütçeye göre bu yaklaşımlardan bir tanesi seçilebilir veya karma bir yaklaşım uygulanabilir. Örneğin inşaat ve imalat projelerinde işler sıralı ve proje çıktısı net olduğundan daha katı bir model olan “Şelale” yaklaşımı tercih edilir. Yazılım projeleri gibi çıktısı tam net olmayan ve uygulama esnasında ihtiyaçların değişme potansiyelinin daha yüksek olduğu projelerde daha esnek bir yaklaşım olan “Çevik” yaklaşım tercih edilmektedir.

Peki proje yaşam döngüsü yaklaşımlara göre değişir mi?

Hayır değişmez. 

Proje kavramı tanımlanırken onun benzersiz olduğu anlatılır. Bu doğrudur. Her proje özeldir, benzersizdir. Fakat proje yaşam döngüsü tüm projelerde ortaktır.

Bu konuda en yaygın kabul gören otorite PMI (Project Management Institute)’dır. Kurumun yayınladığı Proje Yönetimi Bilgi Birikimi Klavuzu’nda proje yaşam döngüsü 5 farklı başlıkta toplanmıştır.

Başlangıç
Projenin amacı ve uygulanabilirliği konusunda iş durumuna, paydaşlara ve ihtiyaçlara göre uygunluğunun incelenmesi çalışmalarının yapılmasıdır. Kısacası fizibilite çalışmasıdır. Kapsam, bütçe, zaman ve diğer tüm kaynakların uygun olduğu görülürse bir sonraki adıma geçilir. Uygun değilse girdiler ve çıktılar revize edilerek uygunlaştırmaya çalışılır veya projeden vazgeçilir.

Planlama
Seçili proje yönetimi süreci, yol haritası, takvim ve nihai hedefler dahil olmak üzere, projenin planını ve kapsamını geliştirme çalışmasıdır.

Uygulama
Görevlerin yerine getirilmesi kaynak tahsisi, düzenli durum toplantıları ve önemli ekiplerce gerçek ürün veya hizmet geliştirilmesi adımlarını içerir.

Kontrol ve İzleme
İlerleme grafiği gibi belgelerle gerçekleştirilen işin gözetimi ve temel hedeflere göre ölçülmesi adımlarıdır. Burada bir yazılımdan destek almanız gerekmektedir. (Örneğin Proskop)

Kapanış
Gelecekteki projeleri optimize etmek üzere temel öğrenimleri bir araya getirmek amacıyla projenin ve ekiplerinin performansını değerlendirme işlemlerinin toplamıdır.

Her bir döngü adımını ayrı başlıklarda detaylı olarak ele almak gerekirse...

Kapsamı ve bütçesi büyük projelerde proje yönetimi konusunda uzman kişiler istihdam edilmektedir. Hacmine göre projeler kendi içinde birkaç küçük projeye bölünerek her biri için ayrı bir yönetici ve ayrı bir yaşam döngüsü kurulabilir. Böylesi büyük projelerin sayısı toplam yürütülen proje sayısının yanında çok azdır.

Özellikle KOBİ’lerin yürüttüğü daha küçük projelerde yaşam döngüsü adımları bilinçsiz bir şekilde yürütülmektedir. Bu da bütçelerin aşılmasına, terminin aksamasına, müşteri memnuniyetsizliğine, stresli günlere davetiye çıkarmaktadır. Yaşam döngüsü bilinci proje yürüten herkesin sahip olması gereken bir bilinç düzeyidir.

Gelin bir örnek üzerinden proje yaşam döngüsü kavramlarını kısaca açıklayalım.

Proje Adı: Bir spor salonunun havalandırma ihtiyacının giderilmesi

Başlangıç
Müşteri, salonun havalandırma ihtiyacı olduğunu tespit eder ve bir iklimlendirme firmasına başvurur. İklimlendirme firması mekanın kapasitesi, kullanım şartları ve mimari özelliklerine göre taslak bir proje çizer. Yapılan çalışma üzerinden işin yaklaşık maliyeti ve termini ortaya çıkmış olur. Müşteri ile mutabık kalınırsa projenin “Kapsam” ı bu şekilde oluşturulmuştur diyebiliriz.

Planlama
Yüklenici tarafından taslak proje uygulama projesine, yaklaşık maliyet de net maliyete dönüştürülür. Anlaşma sağlandıktan sonra, yapılacak tüm alt işlerin listesi çıkartılır.
- Hava kanalı imalatı için galvaniz sac temini
- Hava kanalı imalatı
- Havalandırma cihazı temini
- Hava dağıtıcı difüzörlerin temini
- Kanal montajı
- Difüzör montajı
- Fan montajı
- Sistem testlerinin yapılması gibi.

Her bir adımın görevlendirmeleri, başlangıç - bitiş tarihlerinin belirlenmesi ve adımların birbiri arasındaki ilişkiler (3. adımdan 2 gün sonra 4. adım başlayacaktır vb.) bu aşamada belirlenir.

Uygulama
Planlama aşamasında tüm adımlar tanımlanmış, ne zaman ve kim tarafından yapılacağı netleştirilmişti. Bu adımların hayata geçirilmesi için yapılacak faaliyetlerin tümü uygulamadır. Tedarik mekanizmasının işletilmesi, insan kaynaklarının yönetilmesi, iletişim altyapılarının oluşturulması, ilerleme toplantılarının yapılması, imalat ve montajların yapılması sağlanır.

Kontrol ve İzleme
Ne kadar doğru planlanırsa planlansın uygulama dinamik bir süreçtir. Göz önüne alınmayan bazı olumsuzluklar yaşanacaktır. Projenin sağlıklı bir şekilde tamamlanması için sürekli olarak ilerleyişin kontrol edilmesi ve aksamaların tespit edilerek çözüm üretilmesi gerekir. Kendi haline bırakılan hiçbir projeden sağlıklı sonuç almak mümkün değildir. Burada en kilit husus, planlama ve uygulamanın dijital bir platform üzerinden tanımlanması ve sürekli valide edilmesidir. Proskop, MSProject, Bitrix24, Jira gibi platformları kullanmak “kontrol ve izleme” adımı için şarttır. Biz projelerimizin yönetiminde Proskop yazılımını kullanıyoruz.

Kapanış
Sistem testleri yapılıp müşteri onayı alındıktan sonra kapanış süreci başlar. Uygulamanın as-build çizimleri hazırlanarak müşteriye teslim edilir. Sistemin kullanımından ve bakımından sorumlu kişilere gerekli dokümantasyon sağlanır. Teslim tutanağı hazırlanarak maddi alacak-verecek konularında mutabık kalınır. Proje esnasında kullanılan tüm evrak ve belgeler hem müşteri hem yüklenici tarafından arşivlenir ve proje teslim edilir.

Burada anlatılan proje esas muhatapları müşteri ve yüklenici olan basit bir örnekti. Yürütülen proje daha karmaşık olabilir. Müşteri, sponsor, ana yüklenici, alt yüklenici, tedarikçi gibi birçok paydaşı olabilir. Her bir paydaşın görev ve sorumlulukları projenin büyüklüğüne göre değişkenlik gösterse de ana hatlarıyla bir proje yaşam döngüsü yukarıda anlatılan örnekteki gibidir.

Sonraki yazılarımda proje yaşam döngüsü adımlarından olan “Proje Başlangıç” konusunu detaylı bir şekilde anlatmaya çalışacağım. Bu kısımla ilgili soru ve görüşleriniz olursa info@timezeta.com adresinden benimle iletişim kurabilirsiniz. 

ŞANTİYE^®
Daha iyi yapılar için...
30 Nisan 2025

Türkiye'nin en ESKİ ve en çok ZİYARET EDİLEN şantiyesi: ŞANTİYE^®... 
İnşaata dair "KAYDADEĞER" ne varsa... 1988'den bu yana...
Şantiye^®nin ürettiği, derlediği ve yayınladığı içeriklerde öncelik “KAMUSAL YARAR”dır... 
Ve yayınlanan içeriğin “ÖZEL” olmasına özen gösterilir...

BASILI DERGİ + E-DERGİ + SANTİYE.COM.TR + SOSYAL MEDYA + DİJİTAL PLATFORMLAR... 

İnşaat sektörünün buluşma noktası Şantiye^®, “Güven”i temsil eden “Basılı bir Yayın” olma özelliğinin yanı sıra yenilenen web sitesi, Turkcell Dergilik ve Türk Telekom E-Dergi gibi mobil uygulamalardaki varlığı, 42 bin E-Bülten abonesi ve 85 bin sosyal medya takipçisi-bağlantısıyla inşaat sektörünün en önemli iletişim platformlarından biri olmaya her ortamda devam ediyor... 1988'den bu yana...

Şantiye^® ayrıca yapı sektörüne "Şantiye'nin Yıldızı Ödülü", "Yılın Yeşil Yapı Malzemesi / Teknolojisi Ödülü" ve "Şantiyeden Kareler Fotoğraf Yarışması" gibi farklı organizasyonlarla da katkı sunuyor. 

Şantiye^®nin son sayısı da dahil 1988 yılından bugüne kadar yayınlanan TÜM SAYILARINA E-Dergi olarak göz atmak için lütfen tıklayın... 

Şantiye^®, başta ABONELERİ olmak üzere 2020-2025 yıllarında ilan veren firmalar ABS Yapı, Akyapı, Alumil, Anadolu Motor (Honda), Alkur, Ak-İzo, Altensis, Arbiogaz, Aremas, Arfen, Artus, Assan Panel, Asteknik, Atos, Batıçim, Baumit, Betek, Betonblock, Borusan CAT, Bosch Termoteknik, Bostik, BTM, Buderus, Bureau Veritas, Chryso, Çimsa, Çuhadaroğlu, Çukurova Isı, Deutsche Messe, Duyar Vana, DYO, Efectis ERA, Ekomaxi, Elkon, Emülzer, Eryap, Filli Boya, Fixa, Fullboard, Form Endüstri Ürünleri, Form Endüstri Tesisleri, Form MHI (Mitsubishi Heavy Industries) Klima, Garanti Leasing, GF Hakan Plastik, Gökçe Brülör, Grundfos, Hannover Fairs, Hilti, IQ Alüminyum (by Deceuninck), İNKA, İntek, İpragaz, İstanbul Teknik, İzocam, İzoser, Kalekim, Knauf, Knauf Insulation, Komatsu, Köster, Kuzu Grup, LG, Marubeni, Masdaf, Master Builders Solutions, MBI Braas, Meiller Kipper (Doğuş Otomotiv), Messe Frankfurt, Messe München/Agora Tur., Mekon, Mitsubishi Chemical, Molecor, Nalburdayim.com, NETCAD, ODE, Ökotek, Özler Kalıp, Özpor, Panasonic, PERI, Pimakina, Polyfibers, Polyfin, Prometeon, Ravago, Rehau, Saint Gobain Türkiye, Samsung, Saray Alüminyum, Schüco, Selena (Tytan), Sentez Mekanik, Serge Ferrari, Shell, Siemens, Sistem İnşaat, Soudal, Sika, Şişecam, Temsa, TMS, Tekno Yapı, Türk Ytong, Tremco illbruck, Vaillant, Vekon, Viessmann, Wermut, Wilo, Winsa, XCMG, Xylem ve ZF'nin değerli katkılarıyla hazırlanmaktadır.

ABONE OLMAK İÇİN
Bir yıllık abonelik bedelimiz olan 1.800 TL (6 Sayı, KDV Dahil)'yi TR70 0001 0008 5291 9602 1550 01 IBAN no’lu hesabımıza (Ekosistem Medya) yatırıp; ardından dekontu, açık adresinizi ve fatura bilgilerinizi (şahıs ise TC kimlik no; firma ise vergi dairesi-numarası) santiye@santiye.com.tr adresine e-posta veya 0532 516 03 29 no’lu telefona WhatsApp / SMS aracılığıyla ulaştırabilirsiniz.