Geleneksel kentleşme modelleri artık ne kullanıcı memnuniyeti ne de ekonomik sürdürülebilirlik sağlıyor. Peki, önümüzdeki 10 yılda şehirlerin değeri nasıl belirlenecek? Ulaşım, yaşam ve yatırım kararları nasıl kesişecek?

Tuğra Gönden
Grifon Capital Yönetim Kurulu Başkanı

Günümüzde şehirler hızla büyürken yolların yetmediğine, ulaşımın sıkıştığına ve çevresel maliyetlerin katlandığına tanık oluyoruz. Geleneksel kentleşme modelleri artık ne kullanıcı memnuniyeti ne de ekonomik sürdürülebilirlik sağlıyor. Peki, önümüzdeki 10 yılda şehirlerin değeri nasıl belirlenecek? Ulaşım, yaşam ve yatırım kararları nasıl kesişecek?

Cevap, klasik büyüme stratejilerinde değil; ulaşımı, yerleşimi ve ekonomik canlılığı aynı çatı altında yeniden kurgulayan entegre modellerde yatıyor.

Bu anlamda Transit Odaklı Gelişim (TOD), yüksek kaliteli toplu taşıma sistemleri etrafında kompakt, yürünebilir ve karma kullanımlı topluluklar oluşturmayı hedefleyen dönüştürücü bir kentsel planlama stratejisi olarak karşımıza çıkıyor. Gelin TOD'un önemini, çevresel faydalarının yanında dünya çapında kanıtlanmış başarılı uygulamalarını ve Türkiye ile İstanbul için potansiyel uygulamaları detayları olarak inceleyelim.

Yalnızca Ulaşım Değil, Yaşam Kalitesi için Bir Model
Çevresel Faydalar: Özel araçlara olan bağımlılığı azaltarak karbon emisyonlarını düşürür, hava kalitesini iyileştirir ve doğal alanların korunmasına katkı sağlar.
Ekonomik Büyüme: Transit merkezleri etrafında yoğunlaşan gelişim, yerel ekonomileri canlandırır ve iş fırsatları yaratır.
Yaşam Kalitesinin İyileştirilmesi: TOD uygulamaları ayrıca yaya öncelikli altyapılar, karma kullanımlı yerleşimler ve kamusal alanların kalitesini artırarak yaşam konforunu iyileştirir.

Kanıtlanmış Uluslararası Uygulamalar
Gelişmiş ve gelişmekte olan birçok ülkede başarıyla hayata geçirilen TOD uygulamaları:
Hong Kong'daki MTR (Mass Transit Railway): Transit merkezler etrafındaki yüksek yoğunluklu gelişimler, kentsel canlılığı ve finansal sürdürülebilirliği teşvik etmiştir.
Arlington, Virginia'nın Rosslyn-Ballston Koridoru: Toplu taşıma hatları çevresinde yaya öncelikli bir kent dokusuna dönüşmüş; karma kullanımlı yapılarla ekonomik canlılık sağlanmıştır.
Stockholm'un Hammarby Sjöstad Bölgesi Sürdürülebilir tasarım ve verimli toplu taşıma ile çevre dostu bir TOD örneğidir.

Bu uygulamalardaki başarının arkasında yerel yönetimlerin politik kararlılığı, özel sektörle iş birliği, çok disiplinli planlama süreçleri ve erken aşamada halk katılımı yer alır. Ancak, TOD’un başarısız olmasına yol açan bazı kritik hataları da anımsamakta fayda var.

Ulaşım altyapısından uzak bölgelerde transit odaklı köyler inşa edilmesi ve paydaşlar arasındaki koordinasyon eksikliği, çabaların dağınık ve etkisiz olmasına yol açabilir.

Japonya'nın Demiryolu Sistemi Üzerine Yazılmış Bir Başarı Hikayesi
Japonya’nın demiryolu sistemi yalnızca TOD’un en rafine örneklerini sunmakla kalmıyor, toplu taşımayı geliştirmek için de önemli dersler veriyor.Dakiklik, entegre biletleme sistemleri, ulaşım merkezlerinin ticaret alanlarıyla birlikte planlanması, gelir çeşitlendirmesi ve düzenli altyapı bakımı, modelin başarısını destekleyen unsurlardır. Japonya’da ayrıca özel sektör ortaklıkları sayesinde kamu maliyesi üzerindeki yük azaltılırken hizmet kalitesi sürdürülebilir düzeyde tutulmuştur. Teknoloji entegrasyonu ve kültürel disiplin, sistemi yalnızca ulaşım değil, sosyal davranış modeli haline getirmiştir.

İstanbul TOD için Hazır mı?
Türkiye, özellikle İstanbul, TOD için önemli bir potansiyele sahiptir. Devam eden kentsel dönüşüm projeleri, Metrobüs ve Marmaray sistemlerine yapılan son yatırımlar, TOD ilkelerinin kent içi planlamaya dahil edilmesi için uygun bir zemin oluşturabilir. Ancak bu dönüşümün başarılı olabilmesi için sadece fiziksel altyapının değil; aynı zamanda yönetişim yapılarının, finansman modellerinin ve halkla iletişimin de TOD’a uygun şekilde yeniden yapılandırılması gerekir.

TOD uygulamalarının İstanbul ulaşım sistemine entegre edilebilmesi için öncelikli olarak ağın kapsayıcılığının artırılması, hizmet sıklığının iyileştirilmesi, entegre biletleme sistemlerinin tamamlanması, dijital veri yönetimiyle karar destek sistemlerinin kurulması önemlidir. Ayrıca istasyonların ticari ve sosyal alanlarla yeniden planlanması, özel sektörle yatırım modelleri geliştirilmesi ve halkın sürece aktif katılımının sağlanması, modelin başarısını pekiştirecektir.

Transit Odaklı Gelişim, çevresel sürdürülebilirlikten ekonomik büyümeye kadar birçok fayda sunan dönüştürücü bir kentsel planlama yaklaşımıdır. Küresel örneklerden öğrenerek ve yaygın hatalardan gerekli dersler çıkarılarak İstanbul gibi metropol ölçeğindeki şehirlerde bu modelin hayata geçirilmesi, hem yerel yönetimler hem de özel sektör için uzun vadeli değer yaratımının anahtarı olabilir.

ŞANTİYE^®
Daha iyi yapılar için...
9 Mayıs 2025

Türkiye'nin en ESKİ ve en çok ZİYARET EDİLEN şantiyesi: ŞANTİYE^®... 
İnşaata dair "KAYDADEĞER" ne varsa... 1988'den bu yana...
Şantiye^®nin ürettiği, derlediği ve yayınladığı içeriklerde öncelik “KAMUSAL YARAR”dır... 
Ve yayınlanan içeriğin “ÖZEL” olmasına özen gösterilir...

BASILI DERGİ + E-DERGİ + SANTİYE.COM.TR + SOSYAL MEDYA + DİJİTAL PLATFORMLAR... 

İnşaat sektörünün buluşma noktası Şantiye^®, “Güven”i temsil eden “Basılı bir Yayın” olma özelliğinin yanı sıra yenilenen web sitesi, Turkcell Dergilik ve Türk Telekom E-Dergi gibi mobil uygulamalardaki varlığı, 42 bin E-Bülten abonesi ve 85 bin sosyal medya takipçisi-bağlantısıyla inşaat sektörünün en önemli iletişim platformlarından biri olmaya her ortamda devam ediyor... 1988'den bu yana...

Şantiye^® ayrıca yapı sektörüne "Şantiye'nin Yıldızı Ödülü", "Yılın Yeşil Yapı Malzemesi / Teknolojisi Ödülü" ve "Şantiyeden Kareler Fotoğraf Yarışması" gibi farklı organizasyonlarla da katkı sunuyor. 

Şantiye^®nin son sayısı da dahil 1988 yılından bugüne kadar yayınlanan TÜM SAYILARINA E-Dergi olarak göz atmak için lütfen tıklayın... 

Şantiye^®, başta ABONELERİ olmak üzere 2020-2025 yıllarında ilan veren firmalar ABS Yapı, Akyapı, Alumil, Anadolu Motor (Honda), Alkur, Ak-İzo, Altensis, Arbiogaz, Aremas, Arfen, Artus, Assan Panel, Asteknik, Atos, Batıçim, Baumit, Betek, Betonblock, Borusan CAT, Bosch Termoteknik, Bostik, BTM, Buderus, Bureau Veritas, Chryso, Çimsa, Çuhadaroğlu, Çukurova Isı, Deutsche Messe, Duyar Vana, DYO, Efectis ERA, Ekomaxi, Elkon, Emülzer, Eryap, Filli Boya, Fixa, Fullboard, Form Endüstri Ürünleri, Form Endüstri Tesisleri, Form MHI (Mitsubishi Heavy Industries) Klima, Garanti Leasing, GF Hakan Plastik, Gökçe Brülör, Grundfos, Hannover Fairs, Hilti, IQ Alüminyum (by Deceuninck), İNKA, İntek, İpragaz, İstanbul Teknik, İzocam, İzoser, Kalekim, Knauf, Knauf Insulation, Komatsu, Köster, Kuzu Grup, LG, Marubeni, Masdaf, Master Builders Solutions, MBI Braas, Meiller Kipper (Doğuş Otomotiv), Messe Frankfurt, Messe München/Agora Tur., Mekon, Mitsubishi Chemical, Molecor, Nalburdayim.com, NETCAD, ODE, Ökotek, Özler Kalıp, Özpor, Panasonic, PERI, Pimakina, Polyfibers, Polyfin, Prometeon, Ravago, Rehau, Saint Gobain Türkiye, Samsung, Saray Alüminyum, Schüco, Selena (Tytan), Sentez Mekanik, Serge Ferrari, Shell, Siemens, Sistem İnşaat, Soudal, Sika, Şişecam, Temsa, TMS, Tekno Yapı, Türk Ytong, Tremco illbruck, Vaillant, Vekon, Viessmann, Wermut, Wilo, Winsa, XCMG, Xylem ve ZF'nin değerli katkılarıyla hazırlanmaktadır.

ABONE OLMAK İÇİN
Bir yıllık abonelik bedelimiz olan 1.800 TL (6 Sayı, KDV Dahil)'yi TR70 0001 0008 5291 9602 1550 01 IBAN no’lu hesabımıza (Ekosistem Medya) yatırıp; ardından dekontu, açık adresinizi ve fatura bilgilerinizi (şahıs ise TC kimlik no; firma ise vergi dairesi-numarası) santiye@santiye.com.tr adresine e-posta veya 0532 516 03 29 no’lu telefona WhatsApp / SMS aracılığıyla ulaştırabilirsiniz.