Son yıllarda küresel ekonomide öngörülemeyen iniş ve çıkışlar "döviz kuru"nu inşaat projelerinin en belirsiz değişkenlerinden biri yaptı. Özellikle ekonomisi ve kanunları pek bilinmeyen ülkelerde dövizde yaşanan dalgalanmalar inşaat firmaları için yıkıcı sonuçlar doğurabiliyor. Nakit akışı bozuluyor, faaliyet dışı giderler artıyor... Peki kur riskine rağmen sürdürülebilir karlılık nasıl sağlanabilir?..
Cem Kafadar / 1inşaat Danışmanlık Kurucusu / İnş. Müh. (İTÜ 1982-87)
Gerek yerel gerekse küresel ekonomideki öngörülemeyen iniş ve çıkışlar, "döviz kuru"nu inşaat projelerinin en en belirsiz değişkenlerinden biri yaptı. Özellikle ekonomisini ve kanunlarını çok iyi bilmediğimiz ülkelerde dövizde yaşanan dalgalanmaların firmalar için yıkıcı sonuçları olabiliyor. Sert kur değişikliklerinin proje karlılığına doğal afettekilere benzer bir hasar verebileceğini düşünüyorum. Birden öngörmediğiniz şekilde nakit akışınız bozuluyor, faaliyet dışı giderleriniz artıyor. Deprem gibi, krizin de gelebileceğini tahmin etseniz de zamanını ve büyüklüğünü öngöremiyorsunuz.
Peki o zaman kur riskine rağmen sürdürülebilir bir karlılığı nasıl planlayabiliriz?
Projelerde çok duyduğumuz bir söz vardır: "İş sahada değil, masada kazanılır". O zaman gelin bugün masanın farklı bir köşesini, kurların sarsıcı etkisini mercek altına alalım.
İHALE ÖNCESİ (Teklif Aşamasında) ALINABİLECEK ÖNLEMLER
1. Çoklu Para Birimi Bazlı Tekliflendirme
- Maliyet kalemlerini (malzeme, işçilik, ekipman) farklı para birimlerine göre ayırarak teklif verin.
- Örneklersek; Ekipmanı USD, işçiliği yerel para, taşeron ödemelerini EUR olarak fiyatlandırabilirsiniz.
2. Kur Esaslı Fiyat Ayarlama Mekanizması Talep Edin
- Sözleşmede belirli kur aralıklarının aşılması durumunda fiyatın revize edilmesini sağlayan maddeler ekletin.
- “Kur +/– %10 değişirse, bedel tekrar hesaplanır” gibi.
3. Finansal Modelde Kur Senaryoları Simülasyonu Yapın
- İyimser, gerçekçi ve kötümser döviz senaryoları üzerinden kâr marjı, nakit akışı ve borçlanma kapasitesini hem iş başlamadan hem de risk kokusunu aldığınızda test edin.
4. Hedging (Kur Riski Koruma) Maliyeti Teklif Fiyatına Dahil Edin
- Özellikle uzun vadeli projelerde forward, option veya swap gibi araçların maliyeti, teklifin içine gizlenmeli.
PROJE SÜRECİNDE ALINABİLECEK FİNANSAL ÖNLEMLER
5. Kur Riskine Karşı Finansal Türev Ürünlerle Korunma (Hedging)
- Forward sözleşmeler: Belirli bir tarihte belli kurdan döviz alım/satım garantisi
- Swap sözleşmeleri: Faiz ve döviz kurlarını değiş tokuş
- Opsiyonlar: Belirli bir fiyattan alma/satma hakkı
6. Proje Bazlı Döviz Cinsinden Gelir–Gider Eşleştirmesi (Natural Hedge)
- Giderlerin olduğu para birimiyle aynı para biriminden gelir elde etmeye çalışın.
- Örn: Malzeme USD ile alınıyorsa, hak ediş ödemesi de USD ile alınmalı.
7. Likidite Yönetimi ile Kur Riskini Geciktirme / Yayma
- Varlıkların ve borçların vade yapısı kur volatilitesine göre optimize edilir.
- Örneklersek; Kısa vadeli borç yerine dövize endeksli uzun vadeli leasing tercih edilir.
8. Çoklu Hesap ve Döviz Pozisyon Yönetimi (Treasury Pooling)
- Farklı ülkelerdeki projelerden gelen dövizlerin tek bir merkezde toplanarak risk dengesi sağlanabilir.
9. Tedarikçilerle Fiyat Sabitleme / Kur Endeksli Ödeme Anlaşmaları
- Kritik ithal kalemler için önceden döviz bazlı sözleşme yapılmalı ya da opsiyonlu ödeme sistemleri oluşturulmalı.
10. Proje Finansmanında Döviz Kuru Riskini Paylaştırma
- Yatırımcılar, bankalar, kamu otoriteleri ile “kur farkı paylaşım mekanizması” (currency sharing scheme) üzerine mutabakat yapılabilir.
EK KORUMA ARAÇLARI ve STRATEJİLER
11. Uluslararası Kurumlarla Risk Sigortası (MIGA, EXIMBANK, vb.)
- Döviz kuru dalgalanması, transfer yasağı, kamulaştırma gibi siyasi riskleri de kapsayan sigortalar alınabilir.
12. Finansal Denetim ve Proje Kontrol Takvimiyle Kur Riske Duyarlı Yönetim
- Aylık bazda döviz pozisyonu raporlaması
- Hakedişlerin, alacakların ve borçların kur cinsine göre dağılımı
13. Esnek Proje Planlaması ve Gider-Zaman Uyumu
- Kur yükselmesi beklendiğinde ithalatlar öne çekilebilir, yerel satın almaya yönlenilebilir.
14. Yabancı İşverenle “Kur Sabitleme Pazarlığı”
- Hakedişleri sabit kura bağlama, enflasyon ve kur farkı için endeksleme talebi
15. Dijital Tabanlı Finansal Tahmin Sistemleri Kullanımı
- Yapay zeka destekli tahmin modelleri ile olası kur krizleri erkenden öngörülür, aksiyon planları hazırlanır.
Kurların dalgalanması da insanın belirsizlik karşısındaki telaşı da hiç değişmedi. Fakat değişmeyen bir şey daha var, o da hazırlıklı olmanın huzurunun, en oynak piyasada bile değerini hep koruduğu.
ŞANTİYE®
Daha iyi yapılar için...
26 Kasım 2025
Türkiye'nin en ESKİ ve en çok ZİYARET EDİLEN şantiyesi: ŞANTİYE®...
İnşaata dair "KAYDADEĞER" ne varsa... 1988'den bu yana...
Şantiye®nin ürettiği, derlediği ve yayınladığı içeriklerde öncelik “KAMUSAL YARAR”dır...
Ve yayınlanan içeriğin “ÖZEL” olmasına özen gösterilir...
BASILI DERGİ + E-DERGİ + SANTİYE.COM.TR + SOSYAL MEDYA + DİJİTAL PLATFORMLAR...
İnşaat sektörünün buluşma noktası Şantiye®, “Güven”i temsil eden “Basılı bir Yayın” olma özelliğinin yanı sıra yenilenen web sitesi, Turkcell Dergilik ve Türk Telekom E-Dergi gibi mobil uygulamalardaki varlığı, 42 bin E-Bülten abonesi ve 100 bin sosyal medya takipçisi-bağlantısıyla inşaat sektörünün en önemli iletişim platformlarından biri olmaya her ortamda devam ediyor... 1988'den bu yana...
Şantiye® ayrıca yapı sektörüne "Şantiye'nin Yıldızı Ödülü", "Yılın Yeşil Yapı Malzemesi / Teknolojisi Ödülü" ve "Şantiyeden Kareler Fotoğraf Yarışması" gibi farklı organizasyonlarla da katkı sunuyor.
Şantiye®nin son sayısı da dahil 1988 yılından bugüne kadar yayınlanan TÜM SAYILARINA E-Dergi olarak göz atmak için lütfen tıklayın...
Şantiye®, başta ABONELERİ olmak üzere 2020-2025 yıllarında ilan veren firmalar ABS Yapı, Akyapı, Alumil, Anadolu Motor (Honda), Alkur, Ak-İzo, Altensis, Arbiogaz, Aremas, Arfen, Artus, Assan Panel, Asteknik, Atos, Batıçim, Baumit, Bentley Systems / Seequent, Betek, Betonblock, Borusan CAT, Bosch Termoteknik, Bostik, BTM, Buderus, Bureau Veritas, Chryso, Çimsa, Çuhadaroğlu, Çukurova Isı, Deutsche Messe, Duyar Vana, DYO, Efectis ERA, Ekomaxi, Elkon, Emülzer, Eryap, Filli Boya, Fixa, Fullboard, Form Endüstri Ürünleri, Form Endüstri Tesisleri, Form MHI (Mitsubishi Heavy Industries) Klima, Garanti Leasing, GF Hakan Plastik, Gökçe Brülör, Grundfos, Hannover Fairs, Hilti, IQ Alüminyum (by Deceuninck), İNKA, İntek, İpragaz, İstanbul Teknik, İzocam, İzoser, Kalekim, Knauf, Knauf Insulation, Komatsu, Köster, Kuzu Grup, LG, Marubeni, Masdaf, Master Builders Solutions, MBI Braas, Meiller Kipper (Doğuş Otomotiv), Messe Frankfurt, Messe München/Agora Tur., Mekon, Mitsubishi Chemical, Molecor, Nalburdayim.com, NETCAD, ODE, Ökotek, Özler Kalıp, Özpor, Panasonic, PERI, Pimakina, Polyfibers, Polyfin, Prefabrik Yapı / Hekim Holding, Prometeon, Ravago, Rehau, Saint Gobain Türkiye, Samsung, Saray Alüminyum, Schüco, Selena (Tytan), Sentez Mekanik, Serge Ferrari, Shell, Siemens, Sistem İnşaat, Soudal, Sika, Şişecam, Temsa, TMS, Tekno Yapı, Türk Ytong, Tremco illbruck, Vaillant, Vekon, Viessmann, Wermut, Wielton, Wilo, Winsa, XCMG, Xylem ve ZF'nin değerli katkılarıyla hazırlanmaktadır.
ABONE OLMAK İÇİN
Bir yıllık abonelik bedelimiz olan 2.100 TL (6 Sayı, KDV Dahil)'yi TR70 0001 0008 5291 9602 1550 01 IBAN no’lu hesabımıza (Ekosistem Medya) yatırıp; ardından dekontu, açık adresinizi ve fatura bilgilerinizi (şahıs ise TC kimlik no; firma ise vergi dairesi-numarası) santiye@santiye.com.tr adresine e-posta veya 0532 516 03 29 no’lu telefona WhatsApp / SMS aracılığıyla ulaştırabilirsiniz.
